De komende tijd zullen wandelaars in de polders van Zuidplas ze zeker weer gaan horen en zien. Onze nationale vogel, de grutto, is na een lange en vermoeiende reis vanuit het warme zuiden weer in groten getale terug bij hun broedgebieden hier in de regio.
De grutto is een oer-Hollandse weidevogel, die in 2016 door het Nederlandse publiek is gekozen tot onze nationale vogel. Het grootste broedgebied ter wereld voor deze steltloper, bevindt zich in de Nederlandse polders. In de veenweidegebieden van Friesland, Noord-Holland en Zuid-Holland strijken grote aantallen vogels neer om te baltsen, te broeden en daarna hun jongen groot te brengen.
Eind februari keren te grutto’s terug uit het zuiden, om hier eerst te verzamelen in plas-drasgebieden om op krachten te komen na hun vermoeiende vliegreis. In de regio van Zuidplas is onder andere het natuurgebied ‘t Weegje zo’n verzamelplek, waar honderden vogels gezamelijk uitrusten en zich weer vol eten. Nadat ze weer wat op conditie gekomen zijn, trekken de grutto’s door naar hun broedgebieden in de buurt, zoals de weilanden in Hitland, en het poldergebied tussen Nieuwerkerk aan den IJssel en Moordrecht. Vanaf eind maart beginnen de vogels daadwerkelijk aan het leggen van hun eieren, met een piek rond eind april.
Als de jongen na ca. 25 dagen geboren worden, verlaten ze het nest onmiddelijk en gaan ze op zoek naar voedsel in de graslanden. Ze zijn voor het overleven volledig afhankelijk van insecten die ze in het gras opsporen. Een kruidenrijk, vochtig grasland is een must voor jonge grutto’s om te kunnen overleven, aangezien daar de meeste insecten in voorkomen.
In Zuidplas zijn groepen mensen actief, die zich in overleg met landeigenaren, bezig houden met weidevogelbeheer. Dit houdt onder andere in, dat de nesten van weidevogels met stokken gemarkeerd worden, om zo beschadigen van nesten en broedsels bij landbouwactiviteiten te voorkomen. Alle nesten worden in kaart gebracht, zodat boeren exact weten waar en hoeveel nesten er per weiland zijn. Op deze simpele manier kunnen veel nesten van weidevogels behouden blijven.
Ook kunnen agrariërs in de regio ervoor kiezen om een uitgesteld maaibeleid te hanteren, waarvoor door de overheid een subsidie beschikbaar wordt gesteld. Alle maaiwerkzaamheden worden uitgesteld tot na minimaal 15 juni, om weidevogels alle rust en ruimte te geven hun jongen groot te brengen. Tevens kunnen boeren er voor kiezen om te maaien in stromen, waarbij er afwisselde stroken gras overblijven waar de kuikens zich in kunnen blijven verstoppen voor bijvoorbeeld roofvogels. In de driehoek tussen Gouda, Waddinxveen en Moordrecht wordt een volledig gebied, de zogenaamde Oostpolder van Schieland, volledig afgesloten voor iedereen, zodat weidevogels compleet ongestoord hun gang kunnen gaan.
In de afgelopen jaren is er met wisselend succes gebroed door grutto’s en andere weidevogels in Zuidplas en omgeving. Door de opkomst van nieuwbouwprojecten en het intensieve gebruik van landbouwgrond wordt het steeds moeilijker voor onze nationale vogel om zich in stand te houden. Maar met inzet van agrariërs en een zo optimaal mogelijk weidevogelbeheer, zullen binnenkort hopelijk weer veel gruttokuikens hun eerste stapjes op de veenweidebodem van Zuidplas gaan zetten.
