De behandeling van het Vijfde Dorp als bestemmingsplan is geëindigd in een geheim overleg waarbij de lokale pers en de handvol bezoekers verzocht werden de zaal te verlaten en de grote deur weer eens werd gesloten. Het debat zelf was al als een nachtkaars uitgegaan. Inmiddels lijkt wel duidelijk dat een meerderheid van raadsleden, sommige stampvoetend, voor zullen gaan stemmen. De geheime derde termijn werd aangevraagd door Ferry van Wijnen (VVD) over cijfers die geheim zijn.
Tijdens de schorsing met maaltijd mocht de lokale pers niet aanschuiven bij de poltieke partijen, men wilde vrij met elkaar kunnen spreken. Zo diep lag de zweem van geheimzinnigheid over het Vijfde Dorp en de druk op raadsleden om niets te lekken. Eerder al waren er meerdere sessies, zoals op leefgoed de Olifant, waar de pers niet bij mocht zijn en ook bij het besluit over het Masterplan werd de pers gemeden, toen onder het mom van Corona.
Terug naar het debat dat al om 14:00 begon. Bij het raadsvoorstel stonden niet alleen 48 bijlagen maar de raadsleden dienden maar liefst 21 wijzigingsvoorstellen en 12 moties in. Van de 8 partijen hadden 6 een inbreng aan de gemeenteraad waarbij vooral te zien was dat ChristenUnie/SGP en D66 voorstander zijn van de plannen, aangevuld met Groep Pouwels.
Molenaar (ChristenUnie/SGP) greep terug naar het verleden waarbij al vanaf 2004 men bezig is ontwikkelingen te doen in de Zuidplaspolder. Volgens hem waren er toen al woningen nodig en is dat nu alleen maar meer geworden. Verder ging het volgens hem om de verrommeling in het gebied te voorkomen. “Veel van wat we voor ogen hebben, zien we ook terug in het voorliggend bestemmingsplan. We begrijpen de kritische geluiden en dat houdt iedereen scherp en maakt het beter. Maar slotsom voor ons is: wij zien die 8.000 woningen als stip op de horizon wel als de beste keuze” aldus Molenaar. Hij heeft wel zorgen over de doorstroming op de N219 en vraagt om met de provincie te kijken of de rotonde aan de N219 ter hoogte van het Leontienhuis vervangen kan worden voor een kruispunt met verkeerslichten. Het raadslid was duidelijk over het Koning Willem I bos: “koester dit bos, behoud dit bos, beknabbel niet op het bos, ook bij toekomstige te nemen beslissingen”. Molenaar pleitte voor een ziel voor het nieuwe dorp, liefst met een kerktoren met klok die ook kan luiden.
Namens de VVD was raadslid van Wijnen minder positief, hij vond dat het huiswerk van de VVD nog niet af was. Vooral de inspraak hekelde hij: “Dat het perspectief onvoldoende van de grond gekomen is, stellen we vast aan de hand van de (in onze ogen) gebrekkige beantwoording van de zienswijzen. Maar ook aan de hand van de al vaak genoemde inspraakavond, waar hier 21 insprekers hun verhaal kwamen doen. Ongeloof, boosheid, emoties, onbegrip, bestuurlijke droefheid: we hebben het allemaal voorbij zien komen”. De VVD blijft, als enige partij in de gemeenteraad, van mening dat er bij financiële problemen, minder sociale woningen mogen komen dan de nu beoogde 30%. De partij blijft ook moeite houden met de lage parkeernorm en het tekort aan betaalbare en middel dure koopwoningen. Van Wijnen wil uitstel om een aantal zaken nog te bestuderen en om betere regelingen voor de zittende ondernemers en inwoners mee te geven. Volgens hem (en de adviseurs die de raad bijstonden) is dit mogelijk als de WVG verloopt. Het college en de Christenunie/SGP en D66 willen dat risico op mogelijke grondspeculatie voorkomen en het plan voor 19 mei vaststellen.
Damen (PvdA/GroenLinks) was ontevreden over hoe het plan tot stand is gekomen. Hij was van mening dat de verschillen tussen college en de fracties groter geworden zijn in plaats dat men naar elkaar toe groeide. Hij is wel van mening dat er een ontwikkeling moet komen maar vindt het plan nu niet goed genoeg. “Er is veel besloten vergaderd waardoor inwoners en lokale media van Zuidplas maar weinig hebben meegekregen van de gesprekken over het Vijfde Dorp” hekelde Damen. Hij haalde de woorden aan uit een interview op deze site van voormalig raadslid (en financieel geweten) Aart Slobbe dat je beter het goed kan doen met financiële gevolgen dan te weinig kwalitatief bouwen wat later meer kost. Hij was van mening dat er sprake was een slechte werkverdeling in het college waardoor te weinig tijd en aandacht was voor de huidige bewoners en ondernemers van het gebied. Damen weet nog niet of zijn fractie het bestemmingsplan kan steunen. De partij dient een aantal wijzigingsverzoeken in met het CDA.
Raadslid Jan Baas (SP) memoreerde ook aan de in zijn ogen veelal in beslotenheid besproken bestemmingsplan met geheime documenten. De SP is de meest uitgesproken tegenstander en gebruikte krachttermen zoals dat het een megalomaan plan was, een gebied ontwrichtend gedrocht en bouwen op dik water. Volgens hem werd de polder al in achterkamertjes verkwanseld. Deze kritische woorden lokten direct reactie uit bij de andere partijen die voorstander zijn. Dit werd een herhaling van zetten die eerder ook al plaats vond over het idee van de SP om aan de dorpen bouwen en D66 en ChristenUnie/SGP die willen dat de SP toch wel voor dit plan stemt. Baas liet zich niet van de wijs brengen en was erg kritisch over de uitkoop van de huidige ondernemers. Hij vond dat het gek is dat je wel je land maar niet je woonhuis mag verkopen, wat heeft men er dan aan met de bedrijfsvoering? Volgens Baas wordt het plan voor het middengebied te duur en pleegde de wethouder volgens hem struisvogelpolitiek. “wie vandaag zijn kop in het zand steek, zal morgen met zijn tanden knarsen” beet de socialist wethouder Schuurman toe. Baas uitte zijn zorgen over de N457 en de verdubbeling naar Westergouwe.
“Bouwen, bouwen, bouwen! D66 vraagt zich af wie hier nou tegen kan zijn? Met de huidige woningnood en druk op de huizenmarkt, lijkt het antwoord voor ons duidelijk”. Duidelijk liet raadslid Ryan Adriaanse (D66) weten dat zijn partij nu de plannen door wil zetten. Voor zijn partij is het overigens niet zonder kritiek maar daarvoor stelt hij dat zijn partij genoeg voor een D66 dorp heeft geknokt. Toch had hij liever gezien dat er meer betaalbare koopwoningen en alternatieven voor standaardbouw hadden plaatsgevonden en dat er straten komen waar leefbaarheid boven autogebruik gaat. “Echter zien we ook genoeg mooie dingen terug in het plan, ik noem: het inrichtingsconcept, de groenvoorzieningen, het duurzame karakter” aldus het jongste raadslid. Hij wil wel dat de aandacht van de huidige bewoners met participatie bij de bouw gaat verschuiven naar de nieuwe bewoners. Kritisch is hij over dat het energie opwekgebied wordt gebruikt om de RES doelstellingen te halen in plaats te kiezen om enkel het Middengebied energieneutraal te maken. Adriaanse pleit dat de gemeente de plannen beter bekend had moeten maken, volgens hem biedt het middengebied ook eigen inwoners en hun kinderen mooie nieuwe kansen, bijvoorbeeld door een nieuw huis. Zijn fractie ziet hier een belangrijke taak voor het college maar ook bij hen als raad.
Het annuleren van enkele bouwplannen door Woonpartners Midden Holland baarde Paul van Drenth (NEZ)zorgen, lukt het nog wel voor deze corporaties om te bouwen en wordt het niet tijd dat men vanuit Den Haag met geld over de brug komt? Daarnaast wil van Drenthzich niet laten opjagen door de aflopende WVG: “Het is in onze optiek een dermate belangrijk iets dat wij ons sowieso niet willen laten opjagen door een deadline als zijnde het vervallen van de WvG. Na de WvG is er ons inzien ook nog een ontwikkelleven, als dat besloten wordt”. Hij ging een aantal punten langs die hem staken zoals de onzekerheid van de huidige ondernemers, de geluidsoverlast van de N219, hij wil een buitenplanse visie voor mobiliteit en sprak zich tegen woningbouw uit, geen Hong Kong in de polder. Van Drenth wil dat de gemeenteraad in de toekomst een beslissingsbevoegdheid blijft houden als het plan wordt vastgesteld.
Raadslid Meppelink (CDA) is van mening dat het geen feestelijk moment is maar haar fractie heeft pijn in de buik van dit besluit. “Als ik terugdenk aan de inspraak avond van de indieners van de zienswijzen, dan zie ik weer voor me hoe deze insprekers vol emotie hier hun verhaal met ons durfden te delen” legt ze uit. Volgens haar is het niet dat het CDA deze ontwikkeling niet wil maar de partij voelt zich in een democratische tijdsklem zitten. Vooral de zeggenschap van raad én bewoners de aankomende 20 jaar is een zorg voor de partij. Ze ziet op gebied van verkeersontsluiting en voor een oplossing van de problemen van de huidige ondernemers en inwoners een hoop onzekerheden. Meppelink mist de samenwerking tussen college en raad: “Aan de andere kant wordt gesteld dat we met z’n allen Team Zuidplas zijn. Maar onze fractie ervaart dit niet zo, wij hebben eerder het gevoel dat wij op de reservebank zitten. Dat wij het jongetje zijn dat bij de gymles als allerlaatste wordt gekozen. Want in een team speel je de bal ook naar een ander”.
Na de inbreng van de fracties nam wethouder Schuurman de tijd om de fracties te beantwoorden maar net als met de inbreng van de fracties, was ook de beantwoording vooral een herhaling van de behandeling in de commissies. Wel was er een brief van het Hoogheemraadschap en de gemeente dat men gemeenschappelijk aan de slag gaat om nader tot elkaar toe te komen. In tweede termijn was het een herhaling van de commissie waarbij ChristenUnie/SGP en D66 vooral de tegenstanders aanvielen en deze weer met eerder gegeven antwoorden terugkwamen. Vooral raadslid Molenaar leek te strijden als een soort vijfde wethouder tegen de amendementen en juridische houdbaarheid. Deze kennis had hij opgedaan bij een (ook vertrouwelijke) sessie over de zaken bij de Raad van State waarbij klaarblijkelijk de advocaat van de gemeente had verteld dat het beter is om geen amendementen in te dienen bij bestemmingsplannen want dat is juist een risico bij de Raad van State. Maar ondanks wat speldenprikjes ging het debat als een nachtkaars uit.
Aan het einde kwam een schorsing voor vergadering in een apart afgesloten zaaltje, maar in de grote hal ging alvast de deur van de raadszaal dicht. Publiek en pers kreeg te horen dat het vervolg na de schorsing vertrouwelijk was, maar latere stemming mocht men vanaf huis bekijken. Op 14 mei volgt de volgende vergadering en de raadsleden kregen van de burgemeester de opdracht om 15 en 16 mei ook te reserveren in de agenda voor als bijvoorbeeld de stemmen staken.
