Ed Lugthart is nu ruim 2 jaar directeur bestuurder van de welzijns- en zorgorganisatie Stichting ZO! in de gemeente Zuidplas. Zijn taak is leiding te geven aan en het doorontwikkelen van een organisatie die is ontstaan uit een samenvoeging van onder meer Welzijn Zuidplas, het Sociaal Team, Wmo-consulenten, schoolmaatschappelijk werk en inburgering. Doelstelling was dat mensen welzijn en zorg op één plek konden regelen. Dit betekent dat de ondersteuning aan de inwoners op de vele vlakken binnen het sociaal domein in Zuidplas samengevoegd zijn.
Hoe kijk je terug op die eerste periode:
Het sociaal domein in Zuidplas was net als in de meeste gemeenten enorm versnipperd. Het welzijnswerk was verzameld in een goed draaiende stichting Welzijn Zuidplas en de toegang tot jeugdzorg en een deel van de Wmo was via inhuurconstructies belegd bij het Sociaal Team. Onderdelen als schoolmaatschappelijk werk, inburgering, Wmo (65+) en pedagogie waren weer op een andere manier georganiseerd. Vanaf de start van ZO! zijn we stap voor stap meer integraal gaan werken. Dit betekent meer samenwerken tussen de verschillende onderdelen van onze organisatie. De eerste periode hebben we ook flink gebouwd aan het opzetten van onze nieuwe organisatie. Daarbij bleef ‘de winkel’ uiteraard gewoon open.
Het was een bestuurlijke keuze van de gemeenteraad van Zuidplas om Stichting ZO! op te richten. Ik was en ben nog steeds van mening dat dit verstandig is geweest. De afgelopen twee jaren waren pittig, het heeft veel gevraagd van onze medewerkers en vrijwilligers. Maar ik ben erg trots op wat we met elkaar in die relatief korte tijd neer hebben gezet, al betekent dat niet dat ik vind dat we er al zijn. Bijvoorbeeld de aanmeldlijsten zijn een belangrijk aandachtspunt.
Maar deze lijsten zijn vaak onderwerpen die in de media aan de orde komen en waar de politiek over praat.
Dat klopt. En laat ik duidelijk zijn, hier werken we hard aan. Met zowel incidentele als structurele interventies. Met name het beheersen van de wachttijden heeft hierbij de allerhoogste prioriteit. Zo hebben we bijvoorbeeld in oktober een zogenaamde ‘boosterweek’ waarin we het grote aantal aanvragen hulp bij huishouden (Wmo) extra gaan aanpakken. Hierbij springen ook collega’s uit andere expertises bij en zal ik zelf ook actief mijn steentje bijdragen. Daarnaast lukt het gelukkig steeds beter om nieuwe collega’s te vinden en kunnen we scherper sturen op de urgentie van de zaken die op de aanmeldlijst staan. Overigens zie ik af en toe dingen in de (sociale) media voorbijkomen die niet helemaal recht doen aan de daadwerkelijke situatie. Vanwege privacy van de inwoner kunnen we daar dan natuurlijk niet op reageren.
We krijgen signalen dat mensen soms afhaken of via de huisarts jeugdzorg regelen
Het is voor ons belangrijk om goed contact te hebben met de huisartsen in Zuidplas als partners in het sociaal domein. Huisartsen hebben die behoefte in onze richting ook uitgesproken. We zijn met ze in gesprek hoe we dat goed kunnen invullen. Onder andere met de pilot Welzijn op Recept in Moordrecht en een directe lijn tussen de huisartspraktijken en onze toegang zetten we hier al mooie stappen in.
Ook ik hoor soms dat inwoners die bijvoorbeeld een Wmo-aanvraag hebben lopen het uiteindelijk zelf oplossen omdat ze te lang moeten wachten. Zoals gezegd heeft het terugbrengen van de wachttijd bij ons prioriteit. Aan de andere kant stimuleren wij ook mensen om zelf hulp te regelen, bijvoorbeeld door het inschakelen van het eigen netwerk. De Wmo is er als vangnet voor diegene die dat niet kan.
Het afgelopen jaar hebben we vijf formele klachten afgehandeld. Drie daarvan zijn (deels) gegrond verklaard. Ik realiseer me terdege dat dit niet geheel weergeeft hoeveel mensen niet tevreden zijn over onze dienstverlening. Het aantal inwoners dat klaagt is groter, we proberen dan altijd persoonlijk in contact te komen en om te onderzoeken of en hoe we mensen kunnen helpen. En ook in deze gevallen kijken we wat we hier zelf van kunnen leren. Ook de uitkomsten van de cliëntervaringsonderzoeken die worden uitgevoerd benutten we hiervoor. Afgelopen jaar gaf meer dan 85% van de mensen die via ons een beschikking hebben ontvangen aan dat ze tevreden zijn over de wijze waarop ze door ons geholpen zijn en gemiddeld scoren we een 7,5. Maar we staren ons hier niet blind op, iedere klacht of kritische noot is voor ons een leermoment. We blijven dag in dag uit leren. En snappen heel goed dat het staan op een wachtlijst voor goede zorg voor onzekerheid en onrust zorgt.
ZO! is meer dan alleen toegang tot zorg, er zit ook een grote welzijnstak, botst dat niet?
Nee, integendeel, meer en meer zoeken zij elkaar op. De breedte van ZO! is in die zin ook de kracht van ZO!. Als bijvoorbeeld een mantelzorgconsulent in contact is met een inwoner en er blijken ook andere uitdagingen te zijn in een gezin dan kan zij, in samenspraak met de inwoner, de casus onder de aandacht brengen van collega’s met een andere expertise zoals bijvoorbeeld onze pedagoog of een jeugd- en gezinswerker. Andersom gebeurt het ook dat een jeugd- en gezinswerker tijdens een huisbezoek met de inwoner over financiële problematiek spreekt, dan kan via de ZO!-collega’s van geldzaken een budgetmaatje worden ingezet. De lijnen zijn kort en er kan snel worden geschakeld. Ik zie dat als een grote winst.
Is dat ook de reden van het succes van het integraal kindcentrum Koningskwartier in Zevenhuizen?
Ja, zeker! Hier zetten wij extra schoolmaatschappelijk werk in die laagdrempelig is voor kinderen, ouders en de school. Hierdoor kan er sneller worden geschakeld als er iets nodig is en wordt mogelijke problematiek voorkomen of in ieder geval niet groter dan noodzakelijk.
Juist omdat die voorkant zo belangrijk is werken we aan versterking van de driehoek schoolmaatschappelijk werk, de jeugdgezondheidszorg en scholen. Die verbindingen die we nu leggen, werpen zeker ook op lange termijn hun vruchten af. De cijfers laten al zien dat er in de wijk Koningskwartier in verhouding minder gebruik wordt gemaakt van jeugdzorg. De lessen die we hier leren gebruiken we ook, al is het op kleinere schaal, bij de andere basisscholen in Zuidplas.
Maar slokt de zorg niet alle tijd van jullie op?
Onze opdracht is uitvoering geven aan al die aspecten in het sociaal domein. Daar zoeken we dus constant balans in. Juist ook preventief en in het voorliggend veld doen we heel veel mooie, nuttige dingen. Activiteiten als BRAinS, de Kom Erbij week tegen eenzaamheid, de Postkamer en mantelzorg- en vrijwilligers waarderingsbijeenkomsten springen hierbij in het oog, maar ook de collega’s van bijvoorbeeld het ouderenadvies, vroegsignalering en het jongerenwerk zetten zich dagelijks voor de inwoners van Zuidplas. En met het nieuwe platform Zovoorelkaar.nl hebben we voor iedereen in Moerkapelle, Moordrecht, Zevenhuizen en Nieuwekerk aan den IJssel een verbindende digitale plek gecreëerd. Ook onze vrijwilligers spelen hierbij een zeer cruciale rol.
Wat is jouw drive Ed, je komt toch uit een andere wereld?
Ja en nee. Ik ben mijn werkzame leven ooit begonnen bij Defensie en heb daarna mooie dingen mogen doen bij verschillende FNV bonden. Mijn achtergrond is dus weliswaar niet het sociaal domein, maar ik heb me wel altijd in de sociale wereld begeven. Ik zet me graag in voor de maatschappij en bij ZO! mag ik dat doen in mijn eigen gemeente, hoe mooi is dat.
Zowel op sociale media als in de gemeenteraad is er gesproken over het salaris dat in de jaarrekening staat, dat dit nogal hoog is.
Ik weet dat met name enkele raadsleden dit steeds aan de orde stellen, maar ik kan ze geruststellen; net als de overige collega’s bij Stichting ZO! word ik betaald volgens de voor ons bij Sociaal Werk geldende CAO.
Doe Mee Week
Dan verwacht ik dat er een organisatie staat die midden in de lokale samenleving staat, waar de 1 loket functie en dorpsgericht werken verder is doorontwikkeld en de integrale aanpak nog vanzelfsprekender is. En waar het fijn werken is. Net als nu doen we ons werk voor en met de inwoners van Zuidplas.
