Natuur herstellen, emissies van stikstof en broeikasgassen reduceren en waterkwaliteit verbeteren. Dat zijn de opgaven voor het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied (ZH-PLG). Wij werken, samen met onze gebiedspartners, aan een nieuwe balans in het landelijk gebied.
Met als doel dat iedereen in Zuid-Holland kan wonen en werken in een gezonde omgeving en onze land- en (glas)tuinbouw een duurzame economische toekomst heeft. De opbrengst uit de gebiedsprocessen is benut voor het toetsbaar voorontwerp ZH-PLG. Met het presenteren van het toetsbaar voorontwerp geeft de provincie richting aan een nieuwe balans in het landelijk gebied. De komende jaren zet de provincie de samenwerking met onze partners en het Rijk voort bij de uitwerking van het programma.
Hoe gaan de provincie dat doen?
Om de opgaven in de gebieden te kunnen realiseren, zijn in het toetsbaar voorontwerp uitgangspunten en maatregelpakketten voorgesteld. Met daarin een mix aan mogelijke instrumenten die de gebiedspartners kunnen inzetten. Voorbeelden hiervan zijn maatregelen voor groenblauwe dooradering in heel Zuid-Holland en maatregelen voor natuurherstel in Natura 2000-gebieden, voer- managementmaatregelen en extensivering in de veehouderij. Hiermee maakt de provincie bijvoorbeeld projecten mogelijk zoals Fieldlab Groene Hart, innovatieve toepassingen zoals mestvergisters en emissieloze kassen.
Voor natuurherstel zet Zuid-Holland in op het versterken van de biodiversiteit binnen en buiten de NNN-gebieden en Natura 2000-gebieden. Buiten de natuurgebieden wil men vooral, in samenwerking met de agrarische ondernemers en andere gebiedspartners, werken aan natuur inclusieve inrichting van het Zuid-Hollands landschap.
Voor emissiereductie van stikstof en broeikasgassen zet Zuid-Holland door op de transitie van de land- en (glas)tuinbouw naar een duurzaam en circulair systeem. Men geeft de agrariërs de ruimte om zelf keuzes te maken hoe zij tot verduurzaming van hun bedrijf komen. De provincie samen met agrariërs, overheden en de markt een monitoringssystematiek ontwikkelen om de duurzaamheidsprestaties van agrarische bedrijven te monitoren. Om de doelen voor de industrie en mobiliteit te behalen, zijn landelijke afspraken gemaakt, waarmee onder andere de haven en de industrie in Zuid-Holland aan de slag moeten.
Voor het verbeteren van de waterkwaliteit maakt de provincie, in nauwe samenwerking met de boeren en tuinders, afspraken over reductie van emissies in het watersysteem. Dit gaat bijvoorbeeld over nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen. Ook andere sectoren dragen bij aan het verbeteren van de waterkwaliteit.
Voor een robuust toekomstbestendig regionaal watersysteem initiëreert Zuid-Holland met gebiedspartners projecten die bijdragen aan waterbeschikbaarheid, omgaan met watertekort, het voorkomen van wateroverlast en het beperken van schade door extreem weer.
Zuid Holland kan het niet alleen
De opgaven zijn zo divers en fors dat Zuid-Holland alle partijen nodig heeft voor het realiseren van een nieuwe balans in het landelijk gebied. Op een groot aantal zaken zoals de onverklaarde stikstofdepositie aan de kust (meetcorrectie), het ontwikkelen van duurzame verdienmodellen voor de landbouw en de benodigde inzet op bronmaatregelen, hebben wij het Rijk nodig.
Financiën
Zuid Holland heeft de financiële middelen nodig om de transitie van het landelijk gebied in Zuid-Holland mogelijk te maken, waarbij Zuid-Holland uitgaan van een substantiële dekking uit het Transitiefonds. In het toetsbaar voorontwerp is er een globale kostenraming aangeleverd van 9 miljard euro die ons in staat stelt om samen met onze gebiedspartners de doelen te behalen. Het betreft een eerste grove indicatie. Dit bedrag kan nog oplopen, of afnemen, afhankelijk van welke maatregelen het Rijk in nationale zin gaat nemen. De kostenraming bestaat uit:
- 4 miljard voor de landschap- en natuurversterking en verbetering van waterkwaliteit;
- 4 miljard voor de verduurzaming van de land- en (glas)tuinbouw;
- 1 miljard voor ingrepen in het toekomstbestendig water- en bodemsysteem.
In de kostenraming gaan de provincie ervan uit dat praktisch elke hectare in het landelijk gebied van Zuid-Holland te maken krijgt met aanpassingen vanwege één of meerdere opgaven. Grondprijzen liggen, door de schaarse ruimte, gemiddeld hoger dan in de rest van Nederland. De maatregelen die genomen moeten worden, zullen daarom veelal plaatsvinden op relatief dure grond. Daarnaast betreft het voornamelijk wijzigingen in kapitaalintensieve bedrijfsvoeringen van land- en (glas)tuinbouw.
Op dit moment zijn er een aantal projecten waar men snel mee aan de slag willen om het natuurherstel in gang te zetten en om de energie bij de gebiedspartners vast te houden. Het zijn voorbeelden die kunnen inspireren en kunnen bijdragen aan de doelen van het ZH-PLG. Zuid-Holland doet een beroep op het Rijk om dit mede mogelijk te maken.
Vervolg 
Het toetsbaar voorontwerp ZH-PLG met de titel ‘Naar een nieuwe balans in het landelijk gebied’ wordt op 28 juni besproken door Provinciale Staten. Op 1 juli dient de provincie Zuid-Holland vervolgens het toetsbaar voorontwerp ZH-PLG in bij het Rijk. Hierna werkt men toe naar een ontwerp dat begin 2024 wordt vastgesteld. Hierin zijn dan de reacties van partners, Staten, Rijk, Ecologische Autoriteit en Planbureau voor de Leefomgeving verwerkt.
