Verkiezingsstrijd Zuidplas brandt bijna los

Met de publicatie van de kandidatenlijst van de SP, zijn er al zes kandidatenlijsten bekend voor de gemeenteraadsverkiezingen Zuidplas van 16 maart 2022. Dat zijn tot nu toe alleen de landelijke partijen die ook nu al in de raad vertegenwoordigd zijn. Van de lokale partijen is nog niet duidelijk of ze meedoen. Gouwe IJssel Nieuws schetst voor u de verkiezingsstrijd in Zuidplas. Wie doen er mee en welke kans maken zij op de raadszetels? 

De kandidatenlijsten

De partijen moeten uiterlijk 31 januari om 17 uur hun kandidatenlijst ingeleverd hebben. In Zuidplas hebben 8 partijen hun kandidaten voor de gemeenteraadsverkiezingen al bekend gemaakt. Omdat ChristenUnie/SGP en PvdA/GroenLinks gecombineerde lijsten zijn, telt dat samen met CDA, VVD, D66 en SP, op tot 6 kandidatenlijsten. Tot nu toe is er nog geen witte rook bij de lokale partijen. NEZ, dat nu met twee zetels in de raad zit, zoekt nog naar kandidaten. Komende dinsdag heeft de partij een algemene ledenvergadering. Dan beslist de partij hierover. Het is onduidelijk of de NGP ook dit jaar weer meedoet. Partijen die nu nog niet in de raad zitten, zoals NGP, moeten uiterlijk 17 januari al formulieren inleveren. Op die datum zal er dus meer duidelijkheid zijn.

De huidige gemeenteraad 

De VVD (6 zetels), CU/SGP (6) en CDA (5) zijn de grootste partijen in Zuidplas. Deze partijen vormen na de vorige verkiezingen ook de coalitie. PvdA/GroenLinks (4), SP (2), de lokale partij NEZ (2) en D66(2) zijn de andere partijen in de gemeenteraad. In 2018 kreeg de VVD 7 zetels en de PvdA 3 zetels. Een VVD-raadslid is echter overgestapt van de VVD naar PvdA/GroenLinks, met behoud van haar raadszetel. Binnen Zuidplas springt vooral de uitslag in Moerkapelle eruit. Daar haalde de ChristenUnie/SGP in 2018 62% van de stemmen. In Zevenhuizen en Nieuwerkerk is de VVD relatief groter, terwijl in Moordrecht PvdA/GroenLinks en NEZ het beter deden dan gemiddeld in Zuidplas. 

In de decennia daarvoor wisselden partijen elkaar regelmatig af als grootste partij. Dat was in de tijd dat de verschillende dorpen nog zelfstandig waren.

Groei

Zuidplas groeit. In alle dorpen zijn er nieuwe wijken gebouwd, waardoor het inwonersaantal is gegroeid van ruim 40.410 in 2010 naar 45.064 op 1 januari 2021. Hierdoor zal de komende raadsperiode ook het aantal zetels in de gemeenteraad groeien van 27 naar 29. Gerekend met de stemmen van 2018 zouden deze 2 extra zetels bij het CDA en CU/SGP terecht gekomen zijn. 

Grote landelijke invloed 

De interesse van inwoners in lokale politiek blijkt beperkt. De opkomst voor de gemeenteraadsverkiezingen is dan ook altijd lager dan bij landelijke verkiezingen. Van de inwoners die komen stemmen, stemt het merendeel dan ook vanuit hun landelijke voorkeur. Ondanks dat het gaat over gemeenteraadsverkiezingen, blijkt daarom de landelijke trend meestal doorslaggevend voor de uitslag. Bij de vorige verkiezing vormden het CDA en D66 hierop een uitzondering. Het CDA deed het toen beter dan de landelijke trend, terwijl D66 meer verloor dan landelijk verwacht zou mogen worden.

Prognoses

Er zijn geen peilingen voor Zuidplas. Wel zijn er frequent landelijke peilingen. Peilingwijzer combineert die landelijke peilingen. Met die peilingen kan een inschatting gemaakt worden van de  ontwikkeling sinds maart 2018. Dat was de datum van de vorige verkiezing voor de gemeenteraad. We hebben de landelijke trend vertaald naar Zuidplas, waarbij we alle lokale stemmen uit 2018 aan één lokale partij hebben toebedeeld. Landelijk stijgen D66 en VVD ten opzichte van 2018. De combinatie van PvdA en GroenLinks daalt, net als CDA en SP. Samen met de twee extra zetels die beschikbaar komen voor Zuidplas, lijkt vooral de VVD daar van te profiteren. 

Relativering

Toch zijn er veel kanttekeningen te maken bij deze prognoses. Zuidplas is gegroeid. Het is onduidelijk in welke mate nieuwe inwoners naar het stemhokje komen en of zij ongeveer hetzelfde stemmen als de andere inwoners. Het zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat onder de nieuwelingen minder achterban van de ChristenUnie/SGP zit. Ook de landelijke verhoudingen kunnen een vertekend beeld geven. Kiezers die nu landelijk op nieuwe partijen zoals Volt en BBB stemmen, zouden lokaal weer kunnen terugkeren bij bijvoorbeeld PvdA/GroenLinks of CDA. De vorige keer scoorde CDA relatief beter en D66 slechter dan landelijk. Het kan zijn dat dit bij deze verkiezingen weer ‘net de andere kant op gaat. Het blijft dus allemaal heel onzeker. Wellicht hebben het CDA en de linkse partijen een iets grotere kans om hun verlies te beperken ten opzichte van het bovenstaande plaatje. Dat zou dan ten koste gaan van VVD en ChristenUnie/SGP. Maar zoals dat gaat bij peilingen; het blijven maar dagkoersen. Niemand die het weet. Morgen kan alles weer anders zijn. En Gouwe IJssel Nieuws zal u daar de komende maanden over blijven informeren.