Tijdens de commissievergadering van woensdag 15 juni werd een informatienota van het college van B&W ter discussie gebracht waarbij een extra tekort van 1,1 miljoen euro op jeugdzorg en 300.000 euro op WMO was aangekondigd. Daarnaast is de route naar de huisartsen een punt van zorg, hierdoor lijkt men de grip te verliezen. De fractie van PvdA/GroenLinks had om agendering gevraagd.
Tijdens het rondje langs de fracties bleken veel nieuwe maar ook ervaren raadsleden en fractieadviseurs niet alle kennis te hebben over de uitvoering van de jeugdwet door gemeenten. De politici vragen hoe tekorten voorkomen kan worden, wat dit doet met de jeugdhulp en of deze kan stoppen als het geld op is. De Haas benadrukte dat als er niet genoeg geld komt van de overheid, dit kan leiden tot nieuwe bezuinigingen.
Den Hollander (PvdA/GroenLinks) erkende dat het probleem niet alleen voor Zuidplas was maar zowat overal tekorten zijn op jeugdzorg. Ze vroeg aan wethouder de Haas hoe groot de kans was dat de Rijksoverheid extra geld gaat schuiven. Wat gaat er gebeuren als het geld op raakt? Ze wil ook weten of het mogelijk is Van Drenth (NEZ) wilde graag weten hoe Zuidplas binnen de wettelijke kaders überhaupt controle over deze kosten krijgen.
Schuil-Stoorvogel (ChristenUnie/SGP) vroeg zich af of de externe factoren misschien aangrijpingspunten zijn, in hoeverre is het college hier mee bezig. Hebben we zicht op de problematiek en wat kan preventie hier oplossen vroeg zij zich af. Van Wijnen (VVD) had graag eerder gezien dat deze cijfers over 2021 vermeld werden en niet in juni.
Wethouder de Haas legde uit dat het inderdaad een probleem is dat in heel Nederland speelt. Er is door een grote lobby ontstaan en hierdoor is onder andere een AEF-rapport ontstaan waarin vermeld wordt wat de tekorten zijn van het rijk naar de gemeenten. Er is een disbalans tussen waarmee het rijk komt en wat gemeenten nodig hebben.
De wethouder is gematigd positief over de extra gelden die er zijn bij de meicirculaire waarbij voor 2022 en 2023 meer bijdragen voor Zuidplas beschikbaar komen maar Zuidplas blijft de komende jaren nog flink ‘bijplussen’ voor de jeugdzorg en WMO.
Het idee dat het potje voor jeugdzorg leeg kan raken wordt uitgelegd door de wethouder. Dat kan niet gebeuren omdat het een zogenaamde openeinderegeling is en Zuidplas zorg moet verleden aan haar jeugd. De rekeningen worden gewoon betaald en Zuidplas zal niet stoppen met verlenen van zorg benadrukt de Haas. Van Wijnen merkt op dat dit wel gaat leiden tot overschrijdingen van het budget. De Haas beaamt dit en stelt dat dit, als er geen genoeg geld komt van de overheid, kan leiden tot extra bezuinigingen. Dat is het probleem van een openeinderegeling waarover het college al jarenlang de raad over geïnformeerd heeft.
Voor de Haas mag er gekeken worden naar het abonnementstarief en de inkomenstoets, volgens hem mag hier best wel de perverse prikkel uitgehaald worden voor hen die de extra zorg kunnen betalen. De wethouder ziet bij jeugdzorg dat de zwaarte en het aantal toe aan het nemen is. Volgens hem zijn de systemen nog niet genoeg vol informatie om echt de stand van zaken van de jeugdzorg weer te geven maar hoopt dit snel naar de raad te kunnen presenteren.
Op de vraag hoe er controle kan komen laat de wethouder weten dat er buiten extra gelden ook maatregelen zijn waar gemeenten aan de slag mee kunnen, deze zijn al eerder ingeboekt bij het herstelplan. Toch heeft de gemeente volgens de Haas te weinig knoppen om aan te draaien. Maar er kan volgens hem strakker geïndiceerd worden, meer zorg op scholen en een POH bij de huisartsen. Vanuit het Rijk wordt er met de VNG verder gewerkt om vanuit die kant de zorg onder controle te brengen.
Van Wijnen wil toch meer weten over het moment van indienen van facturen van zorgorganisaties. Van Drenth vraag zich af dat als een Rijksoverheid bedrijven verplicht binnen 30 dagen te betalen, dit hier het geval zou moeten zijn. De Haas legt uit dat zorgverleners volgens de jeugdwet vijf jaar de tijd hebben om een factuur te mogen sturen. De regionale contractmanagementorganisatie (RDS) dringt op snelle facturatie aan bij de zorgverleners. Van de Haas mag de vijfjaartermijn morgen in de prullenbak.
Opvallend was de matige kennis van de Jeugdwet bij de commissieleden. Dit geeft niet aan dat de raadsleden te weinig voorbereiden maar de enorme ingewikkelde materie in 2015 van Rijk en Provincie naar de gemeente is overgegaan. In het inwerkprogramma van nieuwe raadsleden en fractieadviseurs mag dit onderwerp zeker terugkeren.
